Hoe zorg je ervoor dat je elkaar op het werk begrijpt?

In de kennisupdate van vorige week heb ik besproken hoe het komt dat we elkaar op het werk vaak niet begrijpen. Je collega’s lijken wel leeuwen die praten, je snapt niet waarover ze het hebben.

De oorzaak is dat er aan ieder woord een heel wereldbeeld hangt. De wereldbeelden van de gesprekspartners matchen vaak niet, dan praat je langs elkaar heen.

Wat is de oplossing voor communicatieproblemen die veroorzaakt worden door andere wereldbeelden?

Ik heb die beloofd. Vorige week werd die oplossing opeens ook door een klant verwoord.

We spraken met een hightech bedrijf over de digitale transformatie. Dat is een van de belangrijkste ontwikkelingen van dit moment, dat heb ik al vaker genoemd.

De manager die verantwoordelijk was voor de digitale transformatie, sprak tot mijn verrassing precies de juiste woorden.

“Ik heb het opgegeven om een definitie op te stellen voor wat de digitale transformatie is. Daarover blijven we maar discussiëren. In plaats daarvan vertel ik hoe wij de term digitale transformatie gebruiken en geef ik voorbeelden. Dat werkt wél.”

Dat was, om in de termen van the Voice of Holland te spreken, een kippenvelmoment. Hij sloeg precies de spijker op zijn kop en verwoordde de essentie van wat taal begrijpen is.

De essentie van taal begrijpen

De betekenis zit in het gebruik. “Meaning is use” heet dit inzicht in ons vak.

Met taal kunnen we heel veel dingen doen. Misschien denk je vooral aan iets beschrijven, over iets informeren. Maar we doen er veel meer mee. Opdrachten geven, vragen stellen, iemand motiveren, een gedicht maken, laten merken dat je boos bent, iemand een complimentje geven, iemand benoemen tot erelid, filosoferen enz.

Taal is te vergelijken met een gereedschapskist met allerlei gereedschappen.

Hoe leg je iemand de inhoud van een gereedschapskist uit?

Door te zeggen: “Dit is een hamer, kijk een steel met een metalen blok eraan?”

Nee: je pakt de hamer en laat zien wat je ermee doet. In het gebruik ga je het gereedschap begrijpen.

Zo werkt het met taal ook. Als je wilt begrijpen wat “Dit is rood” of “Wat een fantastisch ontwerp is dit” of “Hij heeft hoofdpijn” betekent, moet je kijken in welke situaties je deze uitdrukkingen gebruikt.

Hoe pas je “meaning is use” toe op het werk?

In de bedrijfspraktijk werkt het net zo. Als je wilt begrijpen wat de term “digitale transformatie” inhoudt is, moet je kijken wanneer je die term gebruikt, wat de gebruikssituaties zijn.

Dat geldt ook als je iemand wilt uitleggen wat een requirement, een use case, een projectdefinitie, een datasheet is. Een definitie in een paar regels pakt de essentie niet. De betekenis ga je begrijpen door het voorbeeld, de gebruikssituatie, de toelichting op wat je ermee moet. Dan ontdek je de betekenis: die zit in die verschillende gebruikssituaties.

Verlies je niet in definities, termenlijsten of datadefinities in IT-systemen. Dat zijn hooguit hulpmiddelen, vaak dwaallichten. Vooral in technische omgevingen zie ik dat hier veel te veel op wordt vertrouwd.

Verrassend vind ik dat het fundamentele begrip van “meaning is use” zo praktisch is. Die manager voor de digitale transformatie had dat heel goed gezien.

Wil je in je organisatie aan de slag met het uitleggen van nieuwe producten, nieuwe werkwijzen, veranderingen? Ervoor zorgen dat mensen deze begrijpen en er gemotiveerd mee aan de slag gaan?

Daar helpen wij je graag mee – met heldere communicatie, praktische informatie, opzetten van praktische coaching en training op de werkvloer. Daarvoor maak ik graag een afspraak met je. Dan kan ik meteen jouw gebruikssituatie zien en leren kennen.

Als je dit inzicht wilt gaan toepassen, dan heb ik nóg een inzicht dat ik graag met je wil delen. Dat gaat je organisatie zeker duizenden euro’s besparen. Wil je meer weten? Lees dan dit artikel.

Groeten!

Peter van Bart

PS:
Het inzicht dat de betekenis van taal in het gebruik ervan zit, heet ”meaning is use”. Dit inzicht is voor het eerst uitvoerig uitgewerkt door de Oostenrijks-Engelse taalfilosofoof Ludwig Wittgenstein in zijn Philosophical Investigations. Dit boek is gepubliceerd in 1953. Het bevat een overvloed aan concrete voorbeelden van taalgebruik en uitspraken die tot nadenken stemmen.

Het is een absolute aanrader voor wie geïnteresseerd is in taal, betekenis en communicatie.

PS 2: Kijk hier als je wilt zien hoe wij je concreet kunnen helpen met met heldere communicatie & informatie en praktische coaching en training op de werkvloer.