Hoe maak je van iets ingewikkelds iets eenvoudigs?

“In onze organisatie zijn er veel mensen die van iets eenvoudigs iets ingewikkelds kunnen maken. We moeten meer mensen hebben voor het omgekeerde, mensen die van iets ingewikkelds iets eenvoudigs kunnen maken.”

Deze prachtige oneliner kreeg ik laatst aangereikt. Heel herkenbaar denk ik in veel organisaties.

Maar hoe doe je dat, van iets ingewikkelds iets eenvoudigs maken? In mijn vorige blog hebben we het gehad over het gebruik van de informatiepiramide daarvoor. Uitleg bij de top beginnen, simpel houden, en vervolgens laag voor laag onderbouwen.

Er is nóg een instrument dat je kunt gebruiken om ingewikkelde dingen eenvoudig te maken.

Wat is recursiviteit?

Ik neem je daarvoor even mee naar mijn kindertijd. Mijn vader vertelde af en toe een spannend verhaal dat als volgt gaat.

“Het was nacht. Stikdonkere nacht. De rovers zaten om het vuur. De roverhoofdman sprak: “Het was nacht. Stikdonkere nacht. De rovers zaten om het vuur. De roverhoofdman sprak: “Het was nacht …”
Je voelt het wel, dit verhaal gaat maar door. Als kind snapte je wel dat er in dit plagerige verhaal iets bijzonders gebeurt. Het bevat een verhaal dat een verhaal bevat dat een verhaal bevat enz. Al die verhalen die elkaar bevatten, zijn gelijk.

Dat verschijnsel heet recursiviteit. Recursiviteit wil zeggen dat een constructie zichzelf weer kan bevatten. Recursiviteit zie je in allerlei dingen.

Voorbeelden van recursiviteit

Wiskundige en logische formules zijn recursief. Een optelling kan weer een optelling bevatten: ((a+b)+c))+d = e.

Natuurlijke talen zijn recursief. Een zin kan weer een zin bevatten, die weer een zin bevat die weer een zin bevat, zoals deze zin laat zien.

De Russische poppetjes (Matroesjka’s) zijn recursief. In het poppetje zit weer een poppetje.

Illustraties kunnen recursief zijn. Op de verpakking van de Droste-cacao staat een mevrouw met een dienblad waarop een verpakking met Droste-cacao staat waarop weer een mevrouw staat met een dienblad waarop weer een verpakking … enz. Recursiviteit wordt daarom ook wel het Droste-effect genoemd.

Waarom is recursiviteit een krachtig instrument?

In het verhaal van de roverhoofdman wordt recursiviteit als grapje gebruikt. De constructie en de inhoud daarvan zijn steeds exact gelijk. Daardoor krijg je een eindeloze repetitie.

Maar aan de voorbeelden van de formules en de zinsconstructie zie je de kracht van recursiviteit. Door een constructie in zichzelf te herhalen maar met een verschillende inhoud, kun je met heel eenvoudige middelen ingewikkelde dingen construeren.

Hoe gebruik je dat principe in de praktijk?

Stel dat je een proces wilt beschrijven dat uit 100 stappen bestaat. Da’s knap ingewikkeld. Maar nu roep je de hulp in van de recursieve constructie. Je deelt het proces op in 5 processen. Die 5 processen deel je ieder ook weer op in 5 processen. Dan houd je uiteindelijke per proces nog 4 stappen over. Je hebt nu een prachtig, eenvoudig overzicht van iets dat eerst heel ingewikkeld leek.

Als wij opleidingen voor organisaties maken, maken we ook gebruik van dit Droste-effect. Een grote opleiding met veel opleidingsmodules kun je veel eenvoudiger opzetten, als je die opbouwt uit opleidingsmodules die weer uit opleidingsmodules bestaan, die ook weer uit opleidingsmodules bestaan enz.

Zo maken we hiermee een overzichtelijke bouwdoos met opleidingsblokken voor de kennis en vaardigheden die nodig zijn in je organisatie. To-the-point, overzichtelijk, efficiënt en goed onderhoudbaar.

Als je dit Droste-effect voor je bedrijfsopleidingen wilt gebruiken, kun je om te beginnen ons recept voor opleiden gebruiken. Dat kun je downloaden via deze link.

Als je met dat recept aan de slag wilt, maak ik daarvoor ook graag een afspraak met je. Dan gaan we samen een goede opleiding bereiden.
 
Groeten!
Peter van Bart